Alíkpáa-dɛ́ɛ

Alíkpáa‑dɛ́ɛ caanadɔ́m ńɖɔ

Alíkpáa-dɛ́ɛ kutoluú

Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba nɛ́, Taabáalʊ́ gɛ bɛlɛ́ baagálɩ́ɩ́ná. Bɛdɛ́ɛ nɩ́báadɛɛráa gɛ kʊ́bɔnɩ́ Alíi na kʊ́bɔnɩ́ Báńŋɩ́ná. Ɩrʊ́ na inewʊ́ gɛ. Báńŋɩ́ná gɛ bú, bɩɩgga Alíi gɛ kʊ́bɔnɩ́. Bɛlɛ́ bɛ́nzɛɛ́ Mɔ́ɔ́láwá gɛ. Bɛlɛ́ bɛgɛgɛ́ɛ ɩgbáma fáya ńba. Sáátɩ wenkí baagálɩ́ɩ Taabáalʊ́ bɛgɛgɛrɛŋɛ gɛ bɔɔgɔ́nɩ batála tɩɩwʊ́ kʊ́bɔńgɩ bánÿaá kɩ sɩsɩ Kpangalam nɛ kɩdɛɛzɩ nɛ́, ńna waalá Báńŋɩ́ná kazɔ́ɔ nɛ́, ɩlɛ́ waajáŋ ɩwalɩ ńna wánlám kagbáńdɩ. Ngɛ Alíi waadásɩ ɩtúu hálɩ Ajórígó na kozoŋa lááwʊ balawʊ́táá isúu ɩdɛ́ɛ kɛ́rɛŋɛ, bɩka ɩwɛ ńna wánlám kagbáńdɩ. Sáátɩ wenkí wɔɔgɔ́nɩ ɩna sɩsɩ: ɖɩdáarɛ cɔɔ́ɔ niíní a bɩgɛ́ɛ waavára, kíɖíím wánlám kazɔ́ɔ nɛ́, ngɛ waaɖʊ fásɩ wánvarím kazɔ́ɔ kazɔ́ɔ.

Ńna gɛ ɩwɛ gɛ wɩ́rɛ neɖére waamáázɩ nɛ́, ngɛ waana sɩsɩ: ɩrʊ́ abaalʊ tɔ́njɔwʊ́ ɖeelí bɩka ɩdɛ́ɛ ɩyáálɩ kɔwɛ ɖeelí. Ɩdɛ́ɛ lomaazɛ́ amʊ aayéle ɩbɩ́sɩ taabáalʊ́ ɩkɔ́gbɔɔ ɩdɛ́ɛ ɩyáálɩ na bagbɩná. Ɩdɛ́ɛ kabɩsɩ́-daá nɛ́, igoobíya kʊ́bɔnɩ́ Gbɛlɛ́ɛ na kʊ́bɔnɩ́ Bʊ́cʊ́ʊ baagʊrʊ́ bána bɛdɛ́ɛ ɩyáálɩ́wá ɖʊɖɔ bakádɩ́nɩ ɩwɔ́rɔ́, barɩ́ŋa bɔkɔ́nɩ bosúu ɩjɔ́ Ajórógó na kozoŋa láwʊ balawʊ́táá barɩ́ŋa bánvarɩ́m, bɩka bánlám kagbáńdɩ ɖʊɖɔ.

Tɔ́ɔ, bʊʊgɔ́nɩ bilééri bogobíya Taabáalʊ́ ńba tokúti banɩ́ɩ bɛdɛ́nɩ nɛ́, bɛlɛ́ boyuú batɩlɩ́ sɩsɩ: báa bɩɩla nŋɩ́nɩ́, bɛdɛ́ɛ ɖɩdáarɛ waalá wɛ kazɔ́ɔ. Biiyéle bɛlɛ́ ɖʊɖɔ baagʊrʊ́ bakádɩnɩ bɔwɔ́rɔ́. Ngɛ tɛ́ɛ́dɩ waajáŋ tiyóózɩ ɖasam. Tɩlɛ́ tiyoozɩ́-daá gɛ baalá lomazɛ́ sɩsɩ: asée bɔnyɔ́ɔ́zɩ bɛbɛ́ŋ bɛdɛ́ɛ adá bɩka báa awéní ɩkpa wenbí bɩ́nɖɔɔ́ yɩ nɛ́. Ngɛ bɔɔdɔ́ kʊ́bɔnɩ́ Alíi sɩsɩ: nyɔ́ɔ́ gɛ ɖɛdɛ́ɛ kʊ́bɔnɩ́, káma, nyanaa ɖɛdɛ́ɛ nɩ́báadɛɛrʊ́. Bɩlɛ́ nɛ́, kpa nyɛ́dɛ́ɛ ɖɩdáarɛ nanɩ́ na báa awéní ɩbɩ́ɩ́zɩ ɩkpa ɩdɛ́ɛ ńɖɛ. Kʊ́bɔnɩ́ Alíi ɩ́kpá ɩdɛ́ɛ ɖɩdáarɛ gɛ bɩɩjáŋ bɩbɩ́sɩ bánÿaá sɩsɩ: Alíkpáa-dɛ́ɛ hálɩ na sinje.

Sáátɩ wenki Kʊ́bɔnɩ́ Alíi wɔɔgɔ́nɩ na isúu Ajórígó na kozoŋa lááwʊ balawʊ́táá nɛ, Kpangalam na Caváádɩ na Bíríní bóńzúú lénle bɔwɛ ɖɔ́ nɛ́. Tɛɛvʊ́lásɩ sɩḿ sɩwɔ́rɔ́ nɛ́, tɛ́ɛ́dɩ natʊ́rʊ igúti tɩvɛ́yɩ́ ɖeelí, asée Saɖá.

Alíkpáa-dɛ́ɛ kowurobɔ́ɔ́nɩ kɛ́ɛ natúdóozo.

Wúro Jɔbɔ́-dɛ́ɛ
Wúro Gbɛlɛ́ɛ-dɛ́ɛ
Wúro Bʊ́cʊ́ʊ-dɛ́ɛ

Wúrowá wenbá béńɖíí Alíkpáa-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ nɛ́ nɖɔ́, báa awéni na idɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́.

Wúro Jɔbɔ́. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Jɔbɔ́-dɛ́ɛ, ɩlɛ́ waazɩɩná Alíkpáa-dɛ́ɛ tɛ́ɛ́dɩ.
Wúro Gbɛlɛ́ɛ-dɛ́ɛ. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Gbɛlɛ́ɛ-dɛ́ɛ.
Wúro Bʊ́cʊ́ʊ. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Bʊ́cʊ́ʊ-dɛ́ɛ.
Wúro Jíkpá. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Jɔbɔ́-dɛ́ɛ.
Wúro Alɩfáa Gawúro. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Gbɛlɛ́ɛ-dɛ́ɛ.
Wúro Yífa. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Bʊ́cʊ́ʊ-dɛ́ɛ. Ɩlɛ́ waazá-daá gɛ jááma wɔɔgɔ́nɩ.
Wúro Kɔ́ndɔ́ɔ Bambáworú. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Jɔbɔ́-dɛ́ɛ. Ɩlɛ́ waazá-daá gɛ jáámawá weegbé, waazá-daá ɖʊɖɔ gɛ Faráńsɩ wɔɔgɔ́nɩ.

Bʊjɔɔ́ɔ bʊjɔɔ́ɔ nɛ́, Faráńsɩ-dɛ́ɛ tɩmɛ́ wánjaarɩ ɩráa, ɩrʊ́ fɛ́yɩ́na ɩdɩ. Bɩɩga nɛ́, a bɩgɛ́ɛ tɛ́ɛ́wʊ weevé, tɩmɛ́ ɖóni ńná riké gɛ ɩrʊ́ wánlám. Bɩlɛ́ ɩmʊ́ bʊrɔɔzɩ́ gɛ Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba waawɩ́ɩ balɩɩ tɛ́ɛ́dɩ. Nɛbɛ́rɛ waazʊ́ʊ lááwʊ, BENIN-daá nbɩlɛ́. Nɛbɛ́rɛ ise basʊ́ʊ GHANA. Bɩɩga wenbá nɛ́, bɔɔgɔ́nɩ bosúu Kadambara, bána bɛdɛ́ɛ wúro na lampóo na bɛdɛ́ɛ tɩmɛ́ weená bánvʊngalám yɛ kɩ́bɩ́nɖɛ nɛ́. Faráńsɩ-dɛ́ɛ tɩmɛ́ amʊ́ adɛ́ɛ ɖóni weeyéle ɩráa tánjaa kowúrɔ́ɔ-dɛ́ɛ tɔ́m. Wúro Bambáworú-dɛ́ɛ sɩ́mwɔ́rɔ́ gɛ ɩlɛ́ ibiyaalʊ́ Alíi Furúsi weeɖi kowúrɔ́ɔ.

Wúro Alíi Furúsi. Ɩlɛ́ ɩgowurobɔɔwʊ́ gɛ Wúro Jɔbɔ́-dɛ́ɛ. Ɩlɛ́ weeɖɩ kowúrɔ́ɔ nɛ́, idelééri, bɩ́ɩ́zɩ nasɩ́lɛ gɛ wɔɔdɔ́kɩ kowúrɔ́ɔ gɛ waazɩ́. Tɛ́ɛ́dɩ tɔ́njɔwʊ́ bɩlɛ́ tɩvɛ́yɩ́na tɩdɛ́ɛ wúro weeyéle Faráńsɩ wɔɔgbɔ́ɔ kowúrɔ́ɔ icéle Jéérí Bʊ́cʊ́ʊ.
Wúro Jéérí Bʊ́cʊ́ʊ. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ Wúro Bʊ́cʊ́ʊ-dɛ́ɛ, ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ ńba waalaná lomaazɛ́ gɛ baagálɩ́zɩ́ Alíkpáa-dɛ́ɛ tɛ́ɛ́dɩ ɖanjá , bɔkɔ́nɩ bama nɩ́bááwʊ-jɔ́, na bʊcɔ bɛɖɛɛlɩnáa ɩbɩ́ɩ́zɩ bónbodé kɩyaánɩ yáá a bɩgɛ́ɛ ɩrʊ́ wánnyaadɩ́ babɩ́ɩ́zɩ boboná yɩ lákʊ́ta-rɔɔzɩ́ nɛ́ nbɩlɛ́.
Wúro Akpó. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ bánÿaá sɩsɩ: Wúro Gbɛlɛ́ɛ-dɛ́ɛ. Ɩlɛ́ ɖʊɖɔ nɛ́, wenbí awúráanáa baaganáa wɔɔɖɔ́kɩ Alíkpáa-dɛ́ɛ na toovonúm nɛ́, bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ ɩlɛ́ wɔɔɖɔ́kɩ tɩ. Waalá tɛ́ɛ́dɩ dɛ́ɛ bɔwʊtá kazɔ́ɔ kazɔ́ɔ.
Wúro Agʊɖa Asɩmá. Ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ kowurobɔɔwʊ́ gɛ Jɔbɔ́-dɛ́ɛ.

Kpangalam kowurobɔɔwʊ́ wenkí bánÿaá kɩ sɩsɩ: wúro Jɔbɔ́ nɛ́, na Alíkpáa-dɛ́ɛ ńgɩ kɛ́ɛ kʊ́ɖʊḿ gɛ. Káma, tɩdɛ́ɛ ɩráa kɛ́ɛ kɔɔ́wʊ kʊ́ɖʊḿ na caáwʊ kʊ́ɖʊḿ-dɛ́ɛ bíya gɛ.

Ɖoo caanawʊ́ nɛ́, Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba gɛ baazɩ́ɩ wúro Ɩsɔ́ɔ báa weení ɩjaa, káma, a weení weeɖi wúro ɩsɔ́ɔ nɛ, asée woobó Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba ilé yɩ lím na bʊcɔ iɖi ɩdɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ weezuú kɩ́bɩɩzʊ́ʊ na kɩdɛ́ɛ alaafɩ́ya. Bɩka cááwʊ́-jɔ́ tɛ́ɛ́dɩ rɩ́ŋa ɖʊɖɔ ɩcɔɔná tɩdɩ na alafɩ́ya, lʊrʊ́ʊ alɩbáraka ńgɩ ɩkɔ́nɩ, tɛ́ɛ́wʊ kazʊ́ʊ ńgɩ ɩnɩ́ɩ, kíɖíím ɩlá fásɩ-daá.

Tɔ́ɔ, lɩ́m lém bɩḿ bɩdɩɩnágɛ Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba waabaafɛ́yɩ́na kowúrɔ́ɔ kʊ́bɔńga-dɛ́ɛ cáádɩ. Ɖoo zaamánɩ wenki tɛɛvʊ́lásɩ wánlám sarásɩ nɛ́, wúro ɩsɔ́ɔ tónbolí Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba-dɛ́ɛ náwʊ na fééni yiizí; káma, wúro ɩsɔ́ɔ tényiizi ɩjaa‑dɛ́ɛ náwʊ yáá fééni. Ngʊ bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ ɖoo bánvarɩ́m wúro ɩsɔ́ɔ nɛ́, Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba tónbolí wúro ɩsɔ́ɔ farɩ́m, káma bú tánɖʊ́ʊ ɩjaa tɩmɛ́rɛ. Bɩlɛ́ nɛ́, Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba nɛ́, ɖoo kʊ́bɔnáa-jɔ́ gɛ bʊʊvʊ́ńɖʊ́ʊ bɩsɩ́ɩ sɩsɩ: banáábɩlɛ́ wúrɔ ɩsɔ́ɔwa rɩŋa ɩjaanáa. Bɩlɛ́ gɛ, bɛlɛ́ baalá gɛ tɛ́ɛ́dɩ wɔjɔ́ɔ wɛ ɖéyí-ɖéyí.

Alíkpáa-dɛ́ɛ ńba dɛ́ɛ sɔ́ɔ́zɩ ge bánÿaá sɩsɩ “bólóóná nʊ́ʊ́zɩ”. Badánlaḿ sɩlɛ́ yéḿ-yéḿ, asée awóró-bú yáá alíga kʊ́bɔńga waazɩná gɛ sɩ balá ɩdɛ́ɛ lííya na bʊcɔ bɔmɔ́ɔ balá sɩ. A bɩgɛ́ɛ baagʊrʊ́ sɩ balá sɩ, bánɖʊ́ʊ nimíni, botuú niveewú bɩka bobuú tarʊʊ́. Sáátɩ wenkí tarʊʊ́ kɩḿ kɩlára nɛ́, na basáa mʊ́tʊ. Babamáa tɩ saá bɩlɛ́ nɛ́, na alíga kʊ́bɔńga ɩɖʊ yéńdi sɩsɩ: “Bʊvʊngɛ́ɛ kʊ́bɔnaá-jɔ́”, bɩka baaganáa wéndísi yɩ. Zaamáánɩ wenkɩ ɩráa woozúlukɩ kazɔ́ɔ kazɔ́ɔ nɛ́, na alíga kʊ́bɔńga na awóró-bú kʊ́bɔnɩ baakálɩɩ bɔkɔ́nɩ baɖʊ banʊ́ʊ́zɩ niveewʊ́ kiḿ kɩdaá nimíni-ɖɔ bocozɩ́ mʊ́tʊ bónlonáa banʊ́ʊ́zɩ. Bɛlɛ́ balám bɩḿ bɩ́nwɩlɩ́ɩ sɩsɩ: baadʊlʊ́ sɔ́ɔ́zɩ-sɩḿ sɩdɛ́ɛ tará nbɩlɛ́. Bɩdɛ́ɛ sáátɩ kɩḿ gɛ kewɔ́ɔ-dʊ́ʊ wánmám kemɔ́ɔ, ńna gɛ aláa na abaaláa, bíya na kʊ́bɔnáa bánɖʊ́ʊ banʊ́ʊ́zɩ bónjozíi mʊ́tʊ bónloó. Bónloó tɩ bɩtɛ́ nɛ́, awónboolináa na aláa ásáárá wɛ́nzɛlɩ́ɩ tɩ gɛ basʊ́ʊ bagʊjʊ́nɩ-daá, bɩka kamɩ́nɩ na lóózi wénwií buvóo wɛ, bɩka bánlam wɛ búcí, bánváa wɛ liideé na gɔɔ́rɔwá. Mʊ́tʊ tɩḿ nɛ, bedénɖíi tɩ, bánlám sɔ́ɔ́sɩ sɩḿ bɩtɛ́ ɖaanɩ́ŋa-ɖɔ nɛ́, na bɔkpɔ́ɔ tɩ boboná bɛkɛ́bɛɖɩ nyɩ́ɩ́dɩ-daá. Sɔ́ɔ́sɩ sɩḿ baalá sɩ bɩlɛ́ nɛ́ wénÿelíi kʊ tɛ́ɛ́dɩ icɔɔna tɩdɩ na alaafɩ́ya. Káma, tɛ́ɛ́dɩ nɔwɛ́yawá nyazɩ kʊdɔmɩ́nɩ na sím-dɛ́ɛ fefelemá gɛ baalɩzɩ́ boboná bɛkɛ́bɛɖɩ nyɩ́ɩ́dɩ-daá bɩlɛ́.

Sɔ́ɔ́zɩ sɩḿ sɩbaasí, Alikpáa-dɛ́ɛ ńba ɩbá bɛvɛ́yɩ́na sɔ́ɔ́zɩ báa bɩ́nɩ weeni bánlám sɩ nɛ́. Sɔ́ɔ́zɩ “bólóóná nʊ́ʊ́zɩ” weeyéle bánÿaá Alikpáa-dɛ́ɛ ńba sɩsɩ: abaaláa.

Bɩlɛ́ bugutoluú sɩsɩ ɩrʊ́ na ɩrʊ́ wónloo kʊ mʊ́tʊ na ɩnʊ́ʊ́zɩ niveewú kɩdɩ́nɛɛ nimíni-ɖɔ nɛ́ kɩdaá. Sɔ́ɔ́zɩ sɩḿ, sɩ bakʊ́ʊ́rɩ sɩ nɛ́, caanawʊ́ báárɛ gɛ bɛ́ndɛɛzɩnáa wúro-dɛ́ɛ wɔnɔɔ́-daá, só gɛ bónɖúu ɩráa ɩbáa fifíni ɩtɩ́ wɛ kazɔ́ɔ kazɔ́ɔ.

Alikpáa-dɛ́ɛ lɩzásɩ kɛ́ɛ nasɩ́náázá.

Budúkuluḿ
Wúro Cɛɛdɩrɛ
Wúro Kadambara
Wúro Alɩfáa

Lɩzásɩ sɩḿ sɩrɩ́ŋa nɛ́, tɛ́ɛ́dɩ-ɖɔ gɛ sɩlɛ́ sínverií, bɩka tɩlɛ́ tɩcɔɔná tɩ́dɩ na alaafíya.

Butúkuluḿ: kɛlɛ́ kɛgɛ́ɛ bʊ́ʊ́rɛ gɛ, lɩzɔ́ɔ kɛḿ nɛ́, kɛlɛ́ kénveríi tɛ́ɛ́dɩ-dɛ́ɛ alaafɩ́ya-ɖɔ gɛ. Kɔ́nɖɔwʊ́ʊ kʊdɔmɩ́nɩ na nɔwɛ́yawá wentí ɩsɩ tʊsʊ́ʊ tɛ́ɛ́dɩ-daá nɛ́ kɛlɛ́ nɛ́, bánlaá kɛ kelimbíré kʊ́fʊlʊḿɖɛ.
Wúro Kadambara: kɛ́ɛ buwá gɛ, kɛlɛ́ kéndím kánzʊʊ́ kozoŋa lááwʊ-daá. Lɩzɔ́ɔ kɛḿ nɛ́, kʊ́bɔnáa-dɛ́ɛ tííbí gɛ kɛgɛ́ɛ. Kɛlɛ́ kadɩɩná sɔ́ɔ́zɩ wensí bánÿaá sɩ sɩsɩ: ‘’Bólóóná nʊ́ʊ́zɩ’’ nɛ́. Kɛlɛ́ kénveríi tɛ́ɛ́dɩ-dɛ́ɛ alaafɩ́ya-ɖɔ, tɛ́ɛ́wʊ ɩnɩ́ɩ kazɔ́ɔ, kíɖíím ɩlá alɩbáraka fásɩ-daá; lʊrʊ́ʊ ɩkɔ́nɩ.
Wúro Cɛɛdɩrɛ: kɛ́ɛ bʊ́ʊ́rɛ gɛ ɖʊwɛ nyɩ́ɩ́dɩ-daá. Tɛ́ɛ́dɩ-dɛ́ɛ lɩzɔ́ɔ kʊ́bɔńga ɖʊɖɔ nbɩlɛ́. Kɛlɛ́ ɖʊɖɔ kénveríi tɛ́ɛ́dɩ-ɖɔ. Bánlaáɖɛ kelimbíré báa wenɖe ɖabáŋɩ́ná kɩ́sɛɛḿɖɛ.
Wúro Alɩfáa: kɛ́ɛ bʊ́ʊ́rɛ gɛ, bɩka ɖʊwɛ nyɩ́ɩ́dɩ-daá. Lɩzɔ́ɔ kɛḿ nɛ́, Kɛlɛ́ kénveríi ɩgbáma-ɖɔ gɛ, bɩka bekiliná fɔɔ́ lɔwʊ́rɛ na alaafɩ́ya. Kɛlɛ́ nɛ́, bánlaá kɛ kelimbíré, baláa ke féwu.

Kangara: kangara nakʊ́rʊ ɩbá kɩvɛ́yɩ́ sɩsɩ: tɛ́ɛ́dɩ rɩ́ŋa-dɛ́ɛ ńgɩ. Báa kowurobɔɔwʊ́ wenkí na kɩdɛ́ɛ́ kangara gɛ.

Mɔ́ɔ́láwá wenbá badɩɩná Alikpáa-dɛ́ɛ tɛ́ɛ́dɩ nɛ́ baasí, sɛ́ɛ́dɩwá nabúdoozo gɛ ńna.

Nɩ́ncɛ́ɛwá

Ɖáárʊwá

Kóólíwá

Tɔ́ɔ, wenbí Alikpáa-dɛ́ɛ cɔwʊrɛ kɛ́ɛ bɩ nɛ́ nbɩlɛ́.

Mogoobíya aláa na abaaláa Tem kalaɖáa, tákaraɖá kɩna kɩgɛ́ɛ kúnvulísi ɖááza-ɖɔ gɛ. Kɩ́nwɩlɩ́ɩ-dáa caanadɔ́m wentí ɖoo ɖájáájaanáa waalá bɩ gɛ ɖɛ́dɛ́ɛ́ tɛɛvʊ́lásɩ woozúu susuwúu nɛ́.

Amá, ɖénveerím mɩ́ɩ sɩsɩ: tɛ́ɛ́dɩ cɩ́kɔ gɛ ɖáńbɩɩzɩ ɖɩŋmáa. Bɩlɛ́ nɛ́, a weení ɩnyɩ sɩsɩ: ɩwɛná bidɛ́ɛ ɩzáfúlúɖe tɛ́ɛ́dɩ natʊ́rʊ-rɔɔzɩ nɛ́, wánbɩɩzɩ́ ɩkáŋmáa ɖáa wentɩ́ tɩrɩ́ŋa tɩwɛ nɛ́, bɩka ɖɩbɩ́ɩ́zɩ ɖɩnyɔ́ɔ́zɩ ɖɩlá ńŋɩnáa tɩɩganáa ɖáńláḿ tɩ nɛ́.

Múgoobú Caagbara Sɔɔlɩ Ngoobú
Alíkpáa-dɛ́ɛ kutoluú

« Histoire du village de Alikpadè »

1^ère édition par EDITEM en février 1993.

2^ème édition ressaisie par CLTem en 2024.

Impression numérique sur www.tembiya.net
Dépôt légal 2^ème trimestre 2024
Comité de Langue Tem, BP 200, Sokodé, TOGO

[email protected]